Siary – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Sękowa, granicząca z Gorlicami.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne – Stadnina Koni Siary . Od 1994 jako Stadnina Koni Skarbu Państwa Siary , a następnie sprywatyzowana.
Lokalizacja
Siary położone są w dolinie potoku Siarki i Sękówki na powierzchni 7,5 km kw. Nad doliną wznoszą się góry: Obocz (627 m n.p.m.) i Huszcza (581 m n.p.m.), po lewej Bartnia Góra (629 m n.p.m.). Siary graniczą od wschodu z Sękową, od zachodu z Bielanką i Ropicą Polską, od południa z Owczarami, a od północy z Gorlicami. W Siarach można podziwiać lasy stanowiące część Puszczy Karpackiej i górskie strumyki. Na leśnych ścieżkach można spotkać dzikie zwierzęta.
Historia
Założycielem miejscowości był Sobiesław Socha. W 1388 roku król Władysław Jagiełło wydał w Bieczu dokument upoważniający Sobiesława Sochę do osadzenia wsi Siary na prawie niemieckim. Pod koniec XVIII wieku należała do Ewerysta Andrzeja Kuropatnickiego.
Złoża ropy naftowej
Miejscowość jest znana przede wszystkim z występujących tu od bardzo dawna, a eksploatowanych już w XVII wieku, złoży ropy naftowej. W 1790 r. istniały na pograniczu wsi Siary i Sękowa studnie ropne, dzierżawione i eksploatowane przez chłopów pańszczyźnianych od właściciela pól, Jana Wybranowskiego. Ks. Stanisław Staszic prawdopodobnie tutaj oglądał sposób wydobywania „skałoleju”, który przedstawił w 1814 r. na rozprawie Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przyjaciół Nauk. Oficjalnie złoże odkryte w 1852 r. przez księcia Stanisława Jabłonowskiego, który założył w „Pustym Lesie” w Siarach pierwszą na świecie kopalnię ropy naftowej. W 1852-1854 wykonano najgłębsze szyby wykopane ręcznie, z których dostarczano ropę Ignacemu Łukasiewiczowi do Gorlic. Złoże jest zaliczane do najstarszych w Polsce. Obecnie są na wyczerpaniu.
Zespół pałacowo-parkowy w Siarach
We wsi Siary znajduje się eklektyczny pałac potentata naftowego Władysława Długosza. Choć historią sięga XIV wieku, to dopiero gdy właścicielem został Władysław Długosz, pałac zyskał charakter reprezentacyjny. Okazały budynek usytuowany jest na wysokiej, pionowo spadającej w dolinę Sękówki skarpie. Pałac otoczony jest rozległym parkiem z unikalnymi rzeźbami. Obecnie obiekt stanowi własność prywatną Edwarda Brzostowskiego.
Osobistości związane z Siarami
Władysław Długosz (1864–1937) - senator I kadencji w II RP, poseł na Sejm Krajowy, poseł do austriackiej Rady Państwa, minister dla Galicji i długoletni prezes Krajowego Towarzystwa Naftowego
Kamila Dembowska (1873–1969)
Władysław Dembowski
Stanisław Jabłonowski (1799–1878) – pionier przemysłu naftowego, powstaniec listopadowy
Jan Rączkowski (1861–1947) - Kierownik kopalni, współodkrywca wielkiej ropy w Borysławiu i Tustanowicach
Cmentarze wojskowe I wojny światowej
nr 76
Szlaki turystyczne
Szlaki piesze
niebieski - Gorlice - Siary - Przełęcz Owczarska (501 m n.p.m.) - Magura Małastowska - Przełęcz Małastowska (604 m n.p.m.) - Banica - Bartne
Szlaki rowerowe
żółty - (Rowerowy Szlak Winny) Gorlice - Siary - Owczary - Małastów - Ropica Górna - Bodaki - Bartne
Źródło: Wikipedia.org
|
