Ekspozycja "Od Towarzystwa Tatrzańskiego do Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego" przygotowana została z okazji 140-lecia utworzenia Towarzystwa Tatrzańskiego. Było to pierwsze stowarzyszenie zajmujące się turystyką górską, budową schronisk, znakowaniem szlaków turystycznych, naukowym poznawaniem gór, ochroną przyrody i folklorem góralskim na całym obszarze górskim ziem dawnej Polski.
31 grudnia 1873 r. w Nowym Targu powołano do życia Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie, które w 1874 r. zmieniło nazwę na Towarzystwo Tatrzańskie. Po zakończeniu I wojny światowej, w 1920 r. ponownie zmieniona została nazwa na Polskie Towarzystwo Tatrzańskie. Założycielami Towarzystwa byli przedstawiciele inteligencji i arystokracji polskiej, m.in. dr Tytus Chałubiński, ks. Józef Stolarczyk, Eugeniusz Janota, Walery Eliasz-Radzikowski i inni.
Już w 1876 r. powstał Oddział TT w Stanisławowie, w 1877 r. w Kołomyi i w 1883 r. we Lwowie. Oddziały te prowadziły działalność na obszarze Karpat Wschodnich, w pasmach górskich Gorganów i Czarnohory. Następnie w 1893 r. powołano Oddział Pieniński TT w Szczawnicy, w 1905 r. Oddział Babiogórski TT i przyłączony do Towarzystwa Tatrzańskiego w 1907 r. Oddział „Beskid” w Nowym Sączu. Zakopiański Oddział TT miał siedzibę w budynku „Dworca Tatrzańskiego”. Działała w nim Sekcja Turystyczna, założona w 1893 r. i Zakopiański Oddział Narciarzy, powstały w 1907 r. Działalność oddziałów przyczyniła się do rozwoju polskiej turystyki górskiej, przewodnictwa, taternictwa, narciarstwa i ratownictwa górskiego. Prowadzono badania naukowe obszarów gór polskich, m.in. jaskiń tatrzańskich, etnografii Podhala, Łemkowszczyzny, Bojkowszczyzny i Huculszczyzny. Towarzystwo Tatrzańskie przyczyniło się również do przedłużenia powstałej w 1884 r. linii kolejowej Kraków – Chabówka do Zakopanego i do powstania Tatrzańskiego Parku Narodowego. Z inicjatywy TT powstały w Zakopanem pierwsze latarnie, chodniki, wybudowano pocztę i telegraf. W latach 1886-1920 organem TT był „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego”.
Na obszarze Beskidu Niskiego rozwijał działalność założony w 1932 r. Oddział PTT w Gorlicach. Zajmował się znakowaniem szlaków i planował wybudowanie schroniska górskiego w paśmie Magury Wątkowskiej. Przyczynił się również do powstania rezerwatu „Kornuty”.
Dużą rolę odegrał powstały w 1929 r. Oddział PTT w Sanoku, który uruchomił po 1936 r. schronisko w Łupkowie i zajął się znakowaniem szlaków w Górach Słonnych. Przy oddziale powstała Sekcja Narciarska PTT, która odnosiła duże sukcesy w zawodach o Puchar Iwonickiego Klubu Narciarskiego i w Marszu Szlakiem II Brygady Legionów na Huculszczyźnie. Oddział posiadał Koło w Iwoniczu, działające w oparciu o powstały wcześniej Iwonicki Klub Narciarski. Koło to prowadziło działalność turystyczną i sportową.
Po II wojnie światowej losy Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego były skomplikowane. W 1950 r. nastąpiło połączenie Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego z działającym od 1906 r. Polskim Towarzystwem Krajoznawczym. W tych trudnych czasach powstało działające do dnia dzisiejszego Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Powrócono do przedwojennej koncepcji połączenia, starając się zachować dawny dorobek i idee.
Główną część ekspozycji stanowią plansze, opracowane przez Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie. Przedstawiają imponującą, długoletnią historię Towarzystwa Tatrzańskiego. Uzupełnieniem wystawy jest pokaz sprzętu turystycznego, m.in. zabytkowych nart wykonanych w 1908 r. w miejscowości Żabie na Huculszczyźnie, publikacji, zdjęć, plakatów z przełomu XIX i XX., dotyczących obszaru górskiego Karpat polskich. Zgromadzono także cenny zbiór zabytków etnograficznych z Podhala i Huculszczyzny, świadczący o atrakcyjności tych terenów górskich.
Muzeum Podkarpackie w Krośnie w okresie od września 2014 r. do stycznia 2015 r. prezentuje wystawę „Od Towarzystwa Tatrzańskiego do Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego”.
Robert Kubit
Opracował: | Grzegorz Dereń przewodnik beskidzki tel. 510068379 |